2024ko Maiatzaren 22a, Leioan. – Duela gutxi egindako azterlan batean, epe luzera meatze-ustiapeneko jardueren ondoren basoen lehengoratzeko gaitasuna aztertu da, eta lehengoratze ekologikoak 150 urte baino gehiago behar dituela ondorioztatu da. BC3 buru duen ikerketak nabarmendu du, halaber, premiazkoa dela metrika sofistikatuagoak kontuan hartzea ekosistemen osasuna eta erresilientzia ebaluatzeko, giza perturbazioen aurrean.

Biodibertsitatearen galerari eta ekosistemen degradazioari aurre egiteko ahalegin globalean, leheneratze ekologikoko estrategiek bultzada hartzen ari dira mundu osoan. Hala ere, lehengoratutako ekosistemek ez dute beti lortzen nahasi gabeko ekosistemen biodibertsitatea eta funtzionaltasuna lortzea. Arrakasta mugatu horren arrazoietako bat izan liteke atributu sinpleak epe laburrera berreskuratzeko ikuspegia, hala nola espezieen aberastasuna, edo ekosistemaren funtzio isolatuak. Parametro sinplifikatu horiek gutxietsi egin dezakete ekosistemek lehengoratzeko behar duten denbora erreala

Plant and Soil aldizkari zientifikoan argitaratua, eta Cambridgeko Unibertsitateko ikertzaile eta BC3ko ikertzaile laguntzaile Asun Rodríguez Uñak gidatuatako ikerketa berriak zehatz-mehatz aztertu zuen onddo ektomikorrizikoen eta pagoen arteko elkarrekintzak berreskuratu zirela Artikutzan, Nafarroan, XIV. mendetik erabiltzen ziren eta duela 100 eta 150 urte baino gehiagotik utzita zeuden bi meatzetan. Onddo hauek baso epel eta borealetako zuhaitz gehienen sustraien punten inguruan hazten dira, karbonoaren truke oinarrizko mantenugaiak transferituz. Lan horretan ikusi zuten onddo ektomikorriziko espezieen aberastasuna eta dibertsitatea inguruko basoarekin konparatzeko moduko balioetaraino berreskuratu zirela, eta espezieen osaera, berriz, desberdina zela. Onddo horien ezaugarri funtzional batzuk (hala nola mikelioaren eta esporokarpoen esplorazio motak) ere aztoratu gabeko balioetara iritsi ziren. Lurzoruaren pH-aren eta NH4+ partikularen arteko aldeek pagoarekin lotutako komunitate ektomikorrizikoen osaerari eragin zioten, eta meatzaritzak lurzoruaren biogeokimikan epe luzerako inpaktua eragin zuela iradoki zuten, pagoen eta onddo ektomikorrizikoen arteko interakzioei zuzenean eraginez.

“Interakzio horiek berreskuratzea ezinbestekoa da osasunerako eta baso-ekosistemen funtzionamendurako. Aurkikuntza horiek gizakiaren alterazioaren ondoren basoak epe luzera berreskuratzeari buruzko ohiko ikusmoldeei aurre egiten diete “, azaldu du Asun Rodríguez Uñak, ikerketaren egile nagusiak.

Emaitzek ere azpimarratzen dute informazio ekologiko txikia duten metrika tradizionalek, hala nola espezieen aberastasunak eta aniztasunak, nabarmen gutxietsi dezaketela ekosistemak berreskuratzeko benetako beharra. Meatzeak mende bat baino gehiago utzi ondoren, pagoei lotutako onddo ektomikorrizikoen aberastasuna eta dibertsitatea nabarmen berreskuratu zela ikusi zen. Hala ere, metrika horiek ustiatu gabeko inguruko basoen antzeko balioak islatzen zituzten arren, espezieen konposizioa desberdina zen meategi zaharretan.

“Metrika tradizionalen arabera, ekosistemak hainbat hamarkadatan berreskuratuta daudela dirudien arren, litekeena da berreskuratze osoa lortu ez izana. Funtsezkoa da metrika konplexuagoak aztertzea, hala nola interakzio biotikoak, denbora-eskala handiagoetan zehar, ekosistemen erabateko konplexutasuna atzitu ahal izateko eta basoek beren erresilientzia berreskuratzeko benetan behar duten denborari buruzko estimazio zehatzagoak emateko eta, horrela, aldaketa globaletik eratorritako baldintza aldakorrei eta muturreko gertaerei aurre egiteko gai izateko “, nabarmendu du Asun Rodríguez Uña BC3ko ikertzaile laguntzaileak.

Horrelako ikerketak aitzindariak dira ekosistemen berreskurapenaren azterketan, ehun urteko denboran eta ez urte gutxitan, gertatu ohi den bezala, bereziki garrantzitsuak eta beharrezkoak dira gaur egun, mundu mailako leheneratze-ekimen gero eta handiagoak eta handinahiak kontuan hartuta. Hamarkada gutxiren buruan planeta osoan baso-hedadura handiak berreskuratzea da estrategia horien helburua, baina, egia esan, azterlan honek azpimarratzen du ekimen etorkizun handiko horiek basoek beren konplexutasuna eta aldaketa globalarekiko erresilientzia berreskuratzeko behar dituzten ehun urteko denbora-eskaletara egokitu behar direla. Ondorioz, Rodríguez Uñak, gainera, lehengoratzea sustatzeko orduan arreta jartzea gomendatzen du, basoen galera lehengoratzeko tresna gisa, kontserbatutako basoak babestearen kaltetan, bereziki baso primarioak, ordezkaezinak izan baitaitezke hainbat mendetik gorako aldietan.

Artikuluari buruz:

Titulua: Century-long recovery of mycorrhizal interactions in European beech forests after mining

Link: https://link.springer.com/article/10.1007/s11104-024-06665-z  

Doi: 10.1007/s11104-024-06665-z

Egileak: Rodríguez-Uña, A., Salcedo, I., Rodríguez-Echeverría, S. et al.