Komunitate zientifikoak aspalditik galdetu dio bere buruari nola aldatu zen gure planetako klima duela 700.000 urte, 40.000 urteko klima-zikloetatik 100.000 urteko egungo zikloetara pasatuz. Nature Communications aldizkarian argitaratutako nazioarteko ikerketa berri batek, BC3k parte hartzen duenak, glaziaraldi “bero” bat identifikatzen du, trantsizio garrantzitsu horretarako beharrezkoa den izotza metatzea ahalbidetuko lukeena.
Lurreko ziklikotasun klimatikoa aldatu zuen glaziar aro bero bat aurkitu du ikerketa-talde batek
Azken 700.000 urteetan, glaziar eta glaziar arteko aldiak 100.000 urte inguruko ziklizitatearekin txandakatu dira Lurrean. Glaziarren ezaugarri nagusia ipar hemisferioan izotz-kasko handiak garatzea da. Oraina baino 700.000 urte lehenago, Lurreko klima 40.000 urteko zikloen bidez arautzen zen, glaziazio laburragoekin eta ahulagoekin. Bi ziklizitateen arteko aldaketa Erdi Pleistozenoaren Trantsizioa (TPM) deituriko aldiaren amaieran gertatu zen, duela 800.000 eta 670.000 urte artekoa. Aldi horretan glaziar bat eta glaziarrarteko bi sartzen dira. Ziklizitatearen funtsezko aldaketa hori azaltzen duten mekanismoak, neurri handi batean, ezezagunak dira oraindik, ezin baitira Lurreko klima milaka urteko eskaletan arautzen duten parametro orbitalen aldaketei egotzi.
Azterlan horren arabera, Ipar Atlantikoko eta Ipar Pazifiko tropikaleko ozeanoetan, itsasoaren gainazaleko tenperaturak, paradoxikoki, beroagoak izan ziren glaziarrean, aurreko glaziar-artekoarekin alderatuta. Horren ondorioz, hezetasun eta prezipitazio gehiago sortu ziren Europan, basoak hedapen handiagoa izan zuen mendebaldeko mediterraneoan eta montzoia areagotu egin zen Asiako ekialdean. Konfigurazio klimatiko horrek hezetasun ozeanikoaren hornidura ekarri zuen bi ozeanoetatik latitude altuagoetara. Horrek kasko polarrak elikatu zituen, eta modu erabakigarrian lagundu zuen Euroasiako eta Ipar Amerikako izotz-kaskoak hedatzen. Hedapen hori beharrezkoa izan zen 40.000 urteko zikloetatik gaur egun bizi ditugun 100.000 urtekoetara igarotzea eragiteko, eta hori erabakigarria izan zen Lurraren bilakaera klimatikoarentzat.
“Klima-aldaketa horiek milaka urteko eskaletan gertatu ziren, eta klima-sistemaren aldagarritasun naturalaren emaitza dira, eta ez dute giza derrigortzerik, egungo klima-aldaketan bezala. Hala ere, azterketa horiek erabil daitezke CMIP proiektuaren proiekzio klimatikoak egiteko erabiltzen diren eta IPCCk erabiltzen dituen artearen egoeraren eredu klimatikoak konparatzeko/ebaluatzeko/hobetzeko, azaldu du Salamancako Unibertsitateko ikertzaile eta BC3ko ikertzaile laguntzaile Josue M. Polanco-Martinezek, lan honen egilekideak.
Azterlan hau egiteko, María Fernanda Sánchez Goñi irakaslea buru zuen ikerketa-taldeak (EPHE-PSL, EPOC, Bordeleko Unibertsitatea) hego-mendebaldeko klima-erregistro berriak konbinatu zituen Txinako goi-ordokiko loess erregistroekin (ale fineko material geologikoa, glaziar jatorriko sedimentuen garraio eolikoaren emaitza) eta konplexutasun ertaineko klima-ereduen simulazioekin (EMIC). Era berean, bi eskualde subtropikaletan prezipitazioak berotzeko eta handitzeko antzeko epe luzerako joera identifikatu du argitalpenak, 800.000 urtetik 670.000 urtera bitartekoa. Ikerketa honek agerian uzten du sistema klimatiko naturalaren konplexutasuna, oraindik erabat ulertzen ez duguna eta eredu klimatikoen egokitasuna zalantzan jartzen duena. Eredu horiek berreraikuntza paleoklimatikoen bidez ebaluatu behar dira, eta horiek, askotan, ez dute ez denboraren ez espazioaren bereizmen nahikorik. Horregatik, oso ezagunak ez diren denbora-tarteei eta gutxiegi aztertutako eskualdeei buruzko ikerketa erabakigarria izango da klima-ereduen fidagarritasuna hobetzeko eta, horrela, klima-sistema hobeto ulertzeko eta haren etorkizuna aurreikusteko, ondorioztatu du María Fernanda Sánchez Goñi irakasleak (EPHE-PSL, EPOC, Bordeleko Unibertsitatea).
Tokiko kontaktua (USAL & BC3): Josue M. Polanco-Martínez, GECOS, IME, Salamancako Unibertsitatea & BC3, josue.polanco@usal.es
Kontaktua (egile liderra eta posta bidezkoa): María Fernanda Sánchez Goñi*, Ecole Pratique des Hautes Etudes (EPHE, PSL) maria.sanchez-goni@u-bordeaux.fr
Erreferentzia:
Sánchez Goñi*, M.F., Extier, T., Polanco-Martínez, J.M., Zorzi, C., Rodrigues, T., Bahr, A. Moist and warm conditions in Eurasia during the last glacial of the Middle Pleistocene Transition. Nature Communications 14, 2700 (2023). https://doi.org/10.1038/s41467-023-38337-4
