2022ko maiatzetik 2023ko otsailera bitartean, Mar Menoraren eta Cartagenako Zelaiaren inguruko Ezagutzaren Eraikuntza Kolektiboa ikerketa-prozesua gauzatu zen, lurraldeko tokiko 8 aktorerekin, Paula Zuluaga Guerra eta Violeta Cabello Villarejok eskainia. Bi dokumentu partekatzen ditugu, Mar Menoreko krisiari buruzko gure hausnarketa kolektiboaren ikaskuntza nagusiak jasotzen dituztenak, bai eta gure partaideekin ere, testuinguru horretan gizartearen parte-hartzea sustatzeko prozesuaren ikertzaile eta baterako bideratzaile gisa.

Literatura zientifikoan eta ikerkuntza-ekintzan eta ezagutzaren koprodukzioan aurrez izandako esperientzietan oinarrituta, prozesu honetan Mar Menoreko lurraldean eta Cartagenako Zelaian bizi diren eta hutsune horren narriadurari buruzko bizipen eta ikuspegi desberdinak dituzten pertsonen arteko elkarrizketarako eta hausnarketarako gune batzuk sortzea planteatzen dugu, haien egoerari buruzko kezka eta egoera hori hobetzen laguntzeko nahia partekatzen dutenak.

Abiapuntuko hipotesia da Mar Menoreko eutrofizazioaren inguruan dagoen gatazka sozioingurumenekoa eraldatzeko, batez ere nekazaritzak Cartagenako eremuan duen erantzukizunari dagokionez, beharrezkoa dela giza loturak sortzea, ekintza kolektiboa ahalbidetzeko, nahiz eta desberdintasunak egon. Ikerketa honen helburuak hauek izan ziren:

Gonbidatutako 18 pertsonetatik, 8k modu aktiboan parte hartu zuten, eta beste 6k modu partzialean. Parte-hartzaileak Mar Menorean eta/edo Cartagenako Zelaian bizi dira edo zeharka lotuta daude, denbora gehiena hainbat jardueratan ematen dute (adibidez, nekazaritza, arrantza, turismoa, irakaskuntza, ikerketa, aktibismoa), eta ez dute kargu publikorik edo ageriko jarrerarik inplikatutako sektoreetan edo Mar Menorari buruzko eztabaida publikoan. Ikertzaileok administrazio publikoak eta funtzionarioak erabaki-postuetan ez sartzea erabaki dugu, eskualdeko hedabideetan eta eztabaidan ordezkatuta egon ohi ez diren esperientziak eta kezkak dituzten pertsonei lekua emateko.

Koikerketa banakako elkarrizketa batekin hasi zen. Bertan, hutsunearen arazoari eta horri lotutako gatazkari buruz zituen bizipenak eta pertzepzioak ulertzen jardun genuen. Elkarrizketen ondoren, lau topaketa kolektibo egin genituen, eta horietan aztertu beharreko galderak eta gaiak identifikatu genituen, gorputza, zentzumenak eta emozioak inplikatzen zituzten elkarrizketa-metodologien bidez, baita argudio teknikoak zituzten elkarrizketak ere. Bestalde, parte-hartzaileek elkar ezagutzea eta harremana eratzen hastea ahalbidetu zuten dinamikak tartekatu genituen. Lau topaketak amaitzean, parte-hartzaile bakoitzarekin beste elkarrizketa bat egin genuen, prozesua eta horren ondoriozko ikaskuntzak baloratzeko.